Eksporti i vajit të ullirit shqiptar është katërfishuar në vitin 2023 krahasuar me normën e shitur në vitin 2022, sipas zv.ministrit të Bujqësisë Arian Jaupllari, pjesërisht për shkak të thatësirave në Spanjë dhe Itali që rezultuan në prodhim më të ulët. Ndërsa thatësirat goditën disa pjesë të Evropës në vitin 2022, Shqipëria dëshmoi një sezon të vështirë të vjeljes së ullirit, me çmime të vajit të ullirit rreth 4,60 euro për litër në vend dhe një tepricë vaji dhe ullinjsh në tregun vendas. Kjo, e kombinuar me prodhimin e ulët në pjesë të tjera të Evropës Jugore, rezultoi në një vakum prodhimi në dobi të fermerëve shqiptarë.
Zëvendësministri tha për Monitor se fermerët po e kthejnë vajin në pikat e grumbullimit për ta eksportuar në Itali për të plotësuar kërkesat evropiane. Si rezultat, Ministria e Bujqësisë po zbaton një strategji për të mbështetur fermerët me subvencione dhe stimuj të tjerë për të ndihmuar në uljen e kostove të prodhimit dhe për të rritur më tej eksportet.
“Ministrja Krifca, së bashku me homologun e saj italian Francesco Lollobrigida, kanë nënshkruar marrëveshjen e bashkëpunimit për nxitjen e eksportit të ullirit dhe vajit të ullirit në tregun italian dhe atë europian”, tha Jaupllari.
Ai shtoi, “Këta mekanizma dhe të tjerë u krijuan, duke marrë në konsideratë efektet e ndryshimeve klimatike, që kanë sjellë thatësirën në Spanjë, Itali dhe Francë, duke krijuar kushtet për të rritur konkurrueshmërinë e vajit të ullirit shqiptar.
Zëvendësministri tha se në katër muajt e parë të vitit 2023 janë eksportuar rreth 1258 ton vaj ulliri shqiptar, krahasuar me vetëm 326 në të njëjtën periudhë të vitit 2022.
“Ministria, së bashku me ekspertë dhe sektorin privat, po vijon bashkëpunimin që prodhimi dhe eksporti i vajit të ullirit të jetë një tjetër histori suksesi për bujqësinë shqiptare”, shtoi ai.
Vaji i ullirit shqiptar mblidhet në Shqipëri dhe eksportohet i papërpunuar në Itali dhe Greqi. Më pas përpunohet jashtë vendit dhe shitet nën markat ndërkombëtare. Megjithatë, fermerët shqiptarë e shesin naftën me rreth 3.60 euro për litër për eksport, që sipas tyre është nën çmimin e kostos.
Por duke qenë se shumica e fermerëve nuk kanë kushtet e duhura për të ruajtur vajin, vlera e tij ushqyese humbet, ndaj detyrohen ta shesin atë. Kompanitë evropiane më pas e shesin atë me një fitim të madh, ndërsa gëzojnë edhe subvencionet e BE-së, si Greqia, e cila merr 1 euro për litër nga shteti.
Jaupllari, tha se ministria tashmë po zbaton një strategji për promovimin e eksportit të vajit të ullirit si një vlerë e shtuar për ekonominë, duke filluar me subvencionimin falas të naftës për këtë kulturë përmes fondeve nga programi i BE-së IPARD për ngritjen e pikave të reja të përpunimit të vajit, përfshirjen e fermerët në skemën e trajnimit për shërbimin ndaj ullishteve, si dhe marrëveshjet e nënshkruara me Italinë për eksportin e naftës.
“Politikat e Ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural në lidhje me ullirin dhe vajin e ullirit janë plotësisht të qarta, për tregtimin e vajit të ullirit, duke përfshirë edhe eksportin, nisur nga fakti se kemi rritur prodhimin dhe rritjen vitet e fundit”, tha ai.
