Fermerët shqiptarë dhe eksportuesit e ushqimit kanë paralajmëruar se rrezikojnë të falimentojnë ndërkohë që leku mbetet jashtëzakonisht i lartë kundrejt euros dhe monedhave të tjera kryesore. Leku ra papritur në gusht, por që atëherë ka rifilluar rritjen e tij ndaj euros, si dhe ndaj dollarit amerikan dhe sterlinës. Më 3 shtator, kursi lek/euro ishte 108.42 lekë për euron. Më parë leku u rrit në një nivel rekord prej 100.49 lekësh për euron, vetëm duke mos arritur të kapërcejë kufirin 100 lekë përpara se të rikthehej në 110.59 lekë në fund të gushtit, përpara se të rikuperohej sërish në afërsi të 108 lekëve javën e kaluar.
Shoqata e Eksportuesve të Produkteve Bujqësore ka paralajmëruar se prodhuesit e ushqimeve kanë përfituar nga moti i keq në vende të tjera të rajonit që ka sjellë çmime më të larta këtë vit për produktet bujqësore shqiptare, por eksportuesit po përballen me humbje të larta nga kursi i këmbimit, gjë që i bën produktet e tyre më pak konkurruese.
“Kompanitë e eksportit janë në një krizë të madhe për shkak të kursit të këmbimit. Gati 30% e eksportuesve kanë falimentuar”, tha Laurat Mulliqi, kryetar i shoqatës, cituar nga Monitor.al.
“Këtu euro po bie dita-ditës dhe nga eksporti i mallrave deri te arkëtimi i faturave, humbjet janë shumë të mëdha”, tha ai. Leku ka thyer vazhdimisht rekorde të reja kundrejt euros, pasi u forcua vazhdimisht në fund të vitit 2022. Vitin e kaluar, kursi mesatar i këmbimit të lekut ndaj euros ishte 118.9 lekë. Kjo i ka bërë importet më të përballueshme, gjë që ka ndihmuar në mbajtjen e niveleve të inflacionit relativisht të ulëta në një kohë kur inflacioni ishte në rritje në të gjithë Evropën, por eksportuesit kanë pasur vështirësi. Rritja e vlerës së lekut i është atribuar disa faktorëve, përfshirë sasinë e madhe të valutës në treg, si rezultat i rritjes së të ardhurave nga turizmi dhe rritjes së remitancave. Shqipëria është një destinacion popullor turistik veror, me ardhje të përqendruara gjatë muajve të pikut të korrikut dhe gushtit. Pas një vere rekord në 2022, kur sektori u rikthye nga kufizimet e koronavirusit, një tjetër performancë e fortë pritet në vitin 2023. Anke Weber, shefja e misionit të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) për Shqipërinë, komentoi në qershor se tendenca mbiçmuese e lekut është në përputhje me rritjen e eksporteve dhe përmirësimet strukturore në bilancet e jashtme të ekonomisë shqiptare. Banka e Shqipërisë komentoi rritjen e lekut, duke thënë se rritja e kursit të këmbimit ndaj euros “është një reflektim i rritjes së ofertës së monedhës në tregun e brendshëm financiar. Është diktuar nga përmirësimi i bilancit të pagesave si pasojë e prurjeve të larta valutore, të cilat vlerësohet të jenë prezente edhe në muajt e parë të këtij viti… Ecuria mbiçmuese e lekut është mbështetur edhe nga zgjerimi i diferencë pozitive midis normës së kthimit të fondeve në lekë dhe asaj në euro në tregun e brendshëm”, thuhet në shënimin e bankës.
